Oud Beersel: 1882'den günümüze Lambic'i ayakta tutan bir Belçikalı
Lambic
Gert Christiaens Oud Beersel’in kapısından ilk kez içeri girdiğinde, bu yerin hayatı olacağını tabii ki de tahmin edemezdi. Her şeyi ,kendisini Lambic türüyle tanıştıran babası Jos Christiaens’e borçlu aslında. Belçika’nın başkenti Brüksel’in kırsallarında yaşayan Christiaensens ailesinin günlük birası zaten Lambic. Lambic’in anavatanında insanların Heineken, Carslberg içecek hali yok tabii ki de.
Tam tamina 575.000EUR’dan satisa cikmis bir mekani ve markayi dirilten adam olarak taniniyor.
19.yy’ın sonlarında Brüksel’de bir akım başlıyor. Üreticiler yavaş yavaş spontaneous fermentation adı verilen vahşi maya ile fermente edilen biralara merak sarıyor. Bunda bulundukları coğrafyanın ve doğanın etkisi büyük. Vahşi mayalar ve bakteriler, özellikle Brettanomyces türü meyvelerin kabuklarında yaşıyor. Lambic üretiminin önemli bir ayağı, coolship adi verilen, üstü açık yatay ve sığ havuzlara biranın transfer edilmesi ve gece boyunca soğumaya bırakılmasından oluşuyor. Bütün gece camdan, kapıdan ya da açık havadan gelen bu vahşi maya ve bakteriler şıraya yerleşiyor ve birayı enfekte ediyor.
Brüksel’de bu üreticilerin bulunduğu topraklarda yetişen meyvelerin üzerindeki bu canlılar biraya eksi ekmek, eksi maya, turunç notaları ya da Brett ile özdeşleşmiş deri, ahir gibi alışılmışın çok dışında bir karakter katıyor. Sadece Lambic içme şerefine ulaşanların anlayıp takdir edebileceği değişik ve farklı aromaların bir kombinasyonu bu bira.
1882’den gunumuze bir lambic hikayesi
Oud Beersel’in hikayesi 1882’de Brabant’ta basliyor. Jeromius Hofmans isimli bir beyefendi bir dukkan isletir. Bu dukkan ev yapimi lambicleri harmanlayarak satan bir café’nin yan komsudur. Kader bu ya, kendi uretim tesisini kuran Henri Vandervelden’in Egidius adindaki oglu, bu cafenin yanindaki dukkan sahibinin kizina tutulut ve evlenirler. Bu evlilikle hem cafe, hem de brewery/uretim tesisinin birlikteligi baslamis olur.
Henri Vandervelden Lambicler hakkında olağanüstü bilgiye sahip birisiymiş. Zaten başka hangi sebeple 1882’de dünyanın en sakin kasabalarından birinde, Beersel’de bir üretim tesisi kursun ki? Brewery’yi açmadan önce, Henri Bey üretim tekniğini ilk elden Brouwerij De Kroon’da öğrenmiş. Soguk aylarda Kroon’da bira üretip. Sicak mevsimde meyve toplayıp, meyve satin alimi yapiyormus. Arta kalan zamanda da yerli halktan arkadaslari ile tesis insaatina girişmiş. Kroon’da öğrendikleri sayesinde de kendi yerini açacak teknik yeterliliğe ve bilgiye de zaten sahipmiş.
20.yy’in başında oğlu Egidius tahtı devralmış. 1922’de ekipmanları yenileyip elden geçirerek tesisi üretime hazır hale getirmiş. Bu sırada Egidius’un küçük kardeşi Pierre Vandervelden aile mesleği olan ve babasından kalan blending (harmanlama) ve bira üretimi işini ikinci dünya savaşının sonuna kadar devam ettirmiş paralelde.
Egidius tesisi ilk tasarladığında lambic üretiminden ziyade, lambic’i andıran biralar üretecek şekilde kurmuş uretimi. Oud Beersel’in geleceğini kökten değiştirecek bir karara da bu sıralarda imza atmış: 1930’da ilk kez, düzenli olarak ürettiği Kriek’i ((kirazlı/vişneli lambic) şekerle tatlandırmış, pastörize etmiş ve şişelemiş.
Ikinci Dunya Savasi ve Henri II donemi
İkinci dünya savaşının başına kadar Lambic üretimi Oud Beersel yerine yakındaki bir başka lambic üreticisi olan Boon’da gerçekleşmiş. Daha sonra bir şekilde ikinci el ekipman bulabilmişler ve tesiste kendi lambiclerini üretmeye başlamışlar. Savaş etkisiyle bira üretimi bir süreliğine durmuş. Sebebini tahmin edersiniz. Ya bakır, demir, çelik ekipmanlara askerler el koyar, ya da başka bir şey. Oud Beersel’in basını başka bir yasak yakmış. Savaş boyunca, bira üreticilerinin biralarında buğday kullanması yasaklanmış. Egidius da çaresizlikten kurutulmuş şeker pancarı ve şerbetçiotu kullanarak düşük alkollü bira yapmaya devam etmiş. Egidius 1953 yılında aramızdan ayrılarak yerini oğlu Henri Vandervelden II’ye bırakmış.
Henri II boş biri değilmiş. 1948’de Institut National des Industries de Fermentation (Fermantasyon Endüstrileri Akademisi) mezun olmuş. Egidius’un zamansız ölümüyle üretimi devralarak tecrübe de kazanmış. Bütün bu bileziklerle birlikte üretim kapasitesini arttırmak ve hacmi 50 Hektolitreye çıkarmak için harekete geçmiş. Bu miktar aynı zamanda 2002 yılına kadar hiç değişmeden Boon’un senelik üretim kapasitesi oluyor. Peki neden 2022? Çünkü o yılda Boon maalesef kapanmak zorunda kalmış.
Neyse günümüzdeki adi olan « Oud Beersel » (Old (eski) Beersel) isminin ardında biranın ve üretimin artizanal karakteri ve eski geleneklere bağlı teknikleri yatıyormuş denilene göre. Böylece kendisini bir nevi « Yeni Belçika »li üreticilerden de ayırmış bu ismi seçerek Henri II.
Öyle bir adam düşünün 40 sene boyunca biraları eliyle şişelesin. 1988’e kadar…Durma sebebi de klasik ekonomik zorluklar olsun. şişe makinesi alacak parası olmayınca 1.5km ötedeki Boon’un kapısını çalsın ve desin ki, “Benim biraları siz şişeleyin”. Günümüzde hala devam eden bu şişeleme anlaşmasının temeli de bu şekilde 35 sene önce atılmış. Emektar Henri de, 1991’de emekliye ayrılmış. İlk işi de baba yadigârı bu mesleği oğlunun devam ettirmesi için ona teklifte bulunmak olmuş. Oğlu bu isi yapmak istemeyince, yeğeni Danny Draps’e gitmiş.
Danny kabul etmiş etmesine de, lambic pazarı ve lambiclere olan talep o kadar düşükmüş ki o dönem, Oud Beersel üretimi durdurmak zorunda kalmış ve taşeron olarak Boon’a calismis bir süre. 2002 yılına geldiğimizde, Danny başka iş bulmuş ve Oud Beersel’i temelli kapatma kararı almış. Burada bir iki kelam etmek gerek. Böyle özverili ve değerli bir zanaatı babadan devralıp yaşatmamak büyük vizyonsuzluk. Henri çocuk yetiştirmiş de adam yetiştirememiş. Neyse, Henri tekrar kolları sıvamış ve yaşlı başına yeni bir selef aramaya başlamış.
Tam 3 sene sonra aranan kan bulunmuş: iki arkadaş, Christiaens ve Roland De Bus mekânı tekrar açmışlar ve Boon’da şıra ürettirmeye bu şekilde başlamışlar.
Bugün, Oud Beersel Lambicleri hala Boon’da üretilmekte ve üretimde Vandervelden ailesinin eski reçeteleri baz alınmakta. Üretilen şıra, fıçılama ve dinlendirme amacıyla saniyesinde Boon’dan 1.5km ötedeki Oud Beersel’e gönderilmekte. şıra, yani şekerli, fermantasyona hazır karışım, kaynatma öncesi biranın ilk hali ya da, Boon’da üretilse de, Oud Beersel’de harmanlama ve dinlendirme, yıllandırma işlemleri gerçekleşiyor.
Markanın babası ve markayı dirilten Henri II, 91 yaşında 2018’de maalesef vefat ediyor.
Bir yudum Oud Beersel
Oud Beersel biralarini kabaca belli başlıklar altında toplayacak olursak:
· Bersalis or Bersalis Tripel (9.5%) Huyghe Brewery ‘de üretiliyor
· Bersalis Kadet (4.5%)
· Old Geuze (6.0%)
· Old Kriek (6.0%)
· Framboise (5.0%)
· lambic (~5% alkollü, ahşap fıçıda 1,2 veya 3 yil dinlenmiş lambic)
Oud Geuze 2007’de Beers of the World dergisi tarafından dünyanın en iyi geuze birası seçilmiş.
Oude Kriek Oud Beersel 2008’de RateBeer oylamasından altın madalya ile birinci çıkmış. 2008 aynı zamanda temizlik ekipmanlarının yenilendiği ve ilk yatırımların başladığı yıl olmuş. 5 Ahşap fıçı satın alarak kapasitesini 2010 yılında 45HL kadar arttırmış.
2017’de fabrikanın bitişiğindeki 1.7 hektarlık çiftlik arazisinin satın alınmasıyla, 300’den fazla Schaerbeekse vişne ağacı dikilmiş ve ilk hasat 2020’de gerçekleşmiş. Oud Beersel Schaarbeekse Oude Kriek adıyla piyasaya çıkan birada kullanılan yüksek vişne oranı, yumuşak asidite ve bol meyveli aromalar çok dikkat çekmiş ki, Untappd Puanı 4/5.
Eğer Belcika’ya tur düzenlemek istiyorsanız, Boon, Cantillon ve Oud Beersel birbirine çok yakın yerlerde, mutlaka buraya da bir şans verin.
