Oktoberfest nedir? Kısa kısa Oktoberfest tarihi…

Münih’e gitmek hem koronavirüs hem de Türk lirasının Euro karşısındaki durumu sebebiyle eskisi kadar kolay değil. Münih’e Oktoberfest’e gidemezsek, Oktoberfest bize gelir felsefesiyle, bazı biraları içmek ya da bazılarına marketlerde erişebilmek mümkün(dü).

İlk önce bir terim açıklaması yapmak istiyorum, Oktoberfest ve Marzen genelde aynı tarza atıfta bulunan biralar için birbirlerinin yerine geçebilen terimler. Buradan itibaren Marzen kullanacağım, ama parantez içinde de Oktoberfest yazmaya çaba sarfedeceğim aklıma geldikçe.

1500lerde Bavyera'da yürürlükte olan bir kanuna göre biranın kalitesini korumak amacıyla Nisan ve Eylül ayları arasında bira yapmak yasakmış. Sıcak aylarda bozulabilen vahşi maya ve bakteriler birayı da bozabilirmiş. Modern mayalanma süreçlerinden bir haber olan bu yasayı yapan kişiler aslında farkında olmadan Alman Lager'inin geleceğine bir temel atmışlar. Soğuk mağaralarda saklanarak mayalandırılan ve kış ile ilkbahar arası üretilen bu biralar günümüzdeki dunkel (yani Dark, koyu bira) lager türüymüş.

Märzen (Almanca'da mart ayı demek, ya da Oktoberfest Bier) türü de ismini kış aylarındaki yasak biter bitmez hemen ardından biranın üretildiği ay olan Mart ayından alıyor. Ancak bu tür günümüzdeki haline ve reçetesine kavuşana kadar 1800 lü yıllara kadar beklemek gerekti. Çünkü artık Lager mayası tek başına ayrıştırılabiliyordu.

Eylül ayında düzenlenen Oktoberfest boyunca satılan biralar ilk başlarda Märzen’miş. Hikayesi de şöyle; 1841 yılında Avusturyalı ünlü bira ustası Anton Dreher, hafif tatlı, şerbetçiotlarının nazikçe “dokunduğu” amber renginde bir bira üretir ve Vienna Lager türündeki ilk bira olur. Oldukça sevilen bu tür o dönem Franziskaner’de çalışmış Münihli ünlü bira ustası Josef Sedlmayr’in de dikkatini çeker ve 1872’de Vienna Lager türüne Alman yorumu getirerek ismini orijinal, esas Märzen anlamına gelen Ur-Märzen koyar. Artık Oktoberfest’in resmi birası Märzen olmuştur.

Yüksek gövdeli, maltın ön planda olduğu, kızarmış (yanık olmayan) ekmek nüansı ve koyu bakır rengiyle her sene Oktoberfest döneminde litrelerce akar. Orta - düşük miktarda şerbetçiotu acılığı beklenir, ki bu da biranın tatlı profilini dengelemek için ideal dokunuştur. Neyse daha fazla konuyu uzatmadan bu türün dünyada en iyi diye geçen örneklerinin listesini paylaşalım.

Dünyanın en iyi Oktoberfest biraları Top 8:

1. Ayinger Oktober Fest-Märzen

Üretim yeri: Aying, Almanya
Türü: Märzen
Alkol oranı: 5.8%
Üretici: Ayinger Brewery

Bavyera’nın Aying kasabasında 1878 yılında kurulan Ayinger’in onlarca ödüllü birası var. Oktober Fest - Marzen birası da ödüllü ve dünyada bu türde en çok beğenilen biraların başında geliyor. Kolay içimli, karamel ve fındıksı maltın geriden geldiği birayı sosis tabağı ve sauerkraut (Almanların Lahana turşusu) ile eşleştirip son nefesinizi verebilirsiniz..

2. Hacker-Pschorr Original Oktoberfest

Üretim yeri: Munich, Almanya
Türü: Märzen
Alkol oranı: 5.8%
Üretici: Hacker-Pschorr Brau GmbH

15. yy’dan beri Bavyera’da hayatını devam ettiren Almanya’nın köklü üreticilerinden bir başkası Hacker-Pschorr. 1810 yılındaki ilk Oktoberfest’te bira üretilmesine izin verilen üreticilerden biri olmasının yanı sıra, Münih’in dünyaca ünlü Oktoberfest’inde bira servisi yapmasına izin verilen Münih’in altı üreticisinden biri ayrıca. Yüz yıllardır aynı mayanın kullanıldığı, doğal kaynak suyu ve yerel Bavyera arpasından üretilen gayet temiz bitişli, kızarmış malt aromasının önde olduğu lezzetli bir başka Oktoberfest birası.

3. Samuel Adams OctoberFest

Üretim yeri: : Massachusetts, ABD
Türü: Märzen
Alkol oranı: 5.3%
Üretici: Boston Beer Company (Samuel Adams)

Listede bir Amerikan olması aslında oldukça şaşırtıcı. Ancak üreticinin Boston Beer Company olması bu şokun etkisini kısa sürede atlatmanıza yardımcı oluyor. Modern craft biranın önünü açan yıllara meydan okuyan Amerikalı üreticinin OctoberFest birası en az Almanlarınki kadar güzel. Munich-10, Samuel Adams Octoberfest malt ve Caramel 60. maltlarından oluşan tatlı, karamelin yoğun olduğu gövdenin tatlılığını dengelemek için Alman şerbetçiotlarından: Tettnang Tettnanger ve Hallertau Mittelfrueh kullanılmış. Sonuç? Beeradvoctae sitesinde 8200 küsür oyla, en çok oylanan Oktoberfest birası…

4. Hofbräu Oktoberfest

Üretim yeri: Munich, Almanya
Türü: Märzen
Alkol oranı: 6.3%
Üretici: Staatliches Hofbräuhaus

Staatliches Hofbräu biraevi 1589 yılında Münih’te Bavyera Dükü V.Wilhelm tarafından, o dönemdeki hükümdarlığa ait olacak şekilde küllerinden doğmuş. Wilhelm Almanya'da ünlü biri, siz de tanırsınız. 1516 yılında "The Reinheitsgebot" olarak bilinen "German Beer Purity Law" biradaki saflık yasasını yürürlüğe almış dükün ta kendisi.

Hofbräu Oktoberfest, türün özelliklerini birebir yansıtmıyor aslında. Şerbetçiotu karakteri daha belirgin, alkol oranı diğer Alman kardeşlerininkine göre daha yüksek ve görüntüsü de daha açık renkli. Ancak bir bratwurst’ün yanında en güzel eşlikçi bana sorarsanız.

5. Paulaner Oktoberfest Märzen

Üretim yeri: Munich, Almanya
Türü: Märzen
Alkol oranı: 5.8%
Üretici: Paulaner Brauerei GmbH & Co. KG

15.yy’da Aziz Paolalı Francis tarafından Katolik Kilisesine bağlı tarikata Minimler ya da Minimiler (The Minims) deniyor. Bu tarikatın soyundan gelen keşişler 1634 yılında Paulaner manastırını kuruyor. Böyle bir tarihe amber rengin arkasına saklanmış, malt tatlılığının ön planda olduğu, oldukça dengeli ve yoğun köpüklü lezzetli bir bira yakışırdı. Oktoberfest’in resmi biralarından biri olduğuna şaşmamalı.

6. Weihenstephan Festbier

Üretim yeri: Freising, Almanya
Türü: Märzen
Alkol oranı: 5.8%
Üretici: Weihenstephan

Dünyanın en eski üreticisinden senelerin tarifi, ve karşınızda Weihenstephan’ın Oktoberfest türündeki birası Weihenstephan Festbier. Bütün malzemeler Bavyera’dan, hepsi yerel. Koyu altın, açık amber renginde, orta yüksek gövdeli ve yüksek karbonasyonlu ağzınızın suyunu akıtacak bir başka bira.

7. Spaten Oktoberfestbier Ur-Märzen

Üretim yeri: Münih, Almanya
Türü: Märzen
Alkol oranı: 5.9%
Üretici: Spaten-Franziskaner-Bräu

Dünyanın ilk Oktoberfest birası bu arkadaşlar.. Spaten’i alkışlıyoruz. Lager üretiminin gelişmesinde en önemli üreticilerden biri olan Spaten-Franziskaner-Bräu 1397 yılında Hans Welser tarafından kurulmuş. 1807 yılında Münih’in en nüfuzlu bira üretici ailelerinden Sedlmayrs tarafından satın alınana kadar sürekli el değiştiren macera dolu bir hayatı olmuş.

Gabriel Sedlmayr Alman Kraliyet ailesinin Brewmaster’ı. Almanya’nın bira kültüründe önemli bir yeri var. Hali hazırda elinde bulunan Spaten’e ek olarak, Franziaskaner’i de alıp Münih’in önde gelen üreticilerinden biri yapıyor. Baba vefat edince Oğulları Gabriel ve Joseph üretimin başına geçiyor, Ancak hayırsız evlat Joseph Leist Brewery ile Franziskaner’i satın almak için ayrılıyor. 1922 yılında Spaten, Franziskaner - Leist Brewery ile birleşerek ismini Spaten-Franziskaner-Leistbräu yapıyor.

Kompleks malt aroması tatlı karamel ve kızarmış bisküviyi andıran tatlılığından oluşurken, diğer Marzenlerden farklı olarak bünyesinde daha çok turunçgil aroması ve tadı barındırıyor.

8. Löwenbräu Oktoberfestbier

Üretim yeri: Munich, Almanya
Türü: Märzen
Alkol oranı: 6.1%
Üretici: Löwenbräu AG

Türkçe’deki “Aslan Sütü” teriminin Alman karşılığını bulduk: Lion's brew anlamına gelen Löwenbräu. Lion's brew, “Aslan birası”, “Aslan içkisi” diye dilimize çevrilebilir. Löwenbräu Münih şehrinin vergi kayıtlarında ilk kez 1746 yılında geçse de, 14.yy’da kurulduğuna dair söylentiler var. 1997’de bir üst maddede bahsi geçen Spaten-Franziskaner-Bräu ile birleşerek Spaten-Löwenbräu-Gruppe’yi oluşturuyorlar. Münih’teki en eski bira bahçelerinden birine sahip aynı zamanda.

Oktoberfest’te sunulan biraların içinden bence en özelliksiz olanı bu. Diğer üretilenlere kıyasla daha az tatlı ve malt profile daha zayıf. Biraz daha bisküvimsi malt ön planda. Ve alkol diğer 5 üreticinin birasına göre daha çok hissediliyor. Ama her biranın bir alıcısı var. Bu da iyilerin kötüsü.

9. Augustiner Oktoberfest Bier

Üretim yeri: Munich, Almanya
Türü: Märzen
Alkol oranı: 6.3%
Üretici: Augustiner bräu

1328 yılında kurulan Münih’in en eski bağımsız bira üreticisi Augustiner. Münih’in biraz dışında Aziz Augustine tarikatına ait bir manastırın bünyesinde Haberfeld (Alm. Yulaf tarlası) adlı bölgede temeli atılmış. II. Dünya Savaşı sırasında Münih bombalanırken manastırın %60’ı yerle bir olmuş ve inşaatı ancak 1971’de tamamlanmış.

Augustiner Oktoberfest bünyesinde sunulan üreticiler içerisinde, ahşap fıçıdan bira servisi yapan tek havalı üretici. Paulaner’den sonra bence en lezzetli Oktoberfest birasını üretiyorlar. Resmi üreticiler içerisinde tabii ki.

Önümüzdeki Oktoberfestlerde görüşmek dileğiyle!

Not: Bu sıralama biraların en iyiden en kötüye sıralaması değildir. Keyfe keder sıralanmıştır.